- CATEGORIEËN
Thibault Viaene (LVV): ‘De Backer kritisch voor vastgeroest België’
Op 7 maart 2020 beleefden we een gezellige avond met oude vrienden en gelijkgestemden. We zagen heel wat hartelijke begroetingen en omhelzingen. Behalve één opvallende uitzondering. Philippe De Backer was als voormalig LVSV’er en LVV’er ook aanwezig die avond. Wat opviel: hij gaf niemand een hand. Redelijk ongezien. Het coronavirus was op dat moment nog een nieuwsitem zoals er tientallen per dag de revue passeren. Toch liet Philippe die avond al aan sommige gesprekspartners weten dat we voorzichtig moesten zijn. Dat het allemaal wel eens zeer snel zou kunnen gaan.
Philippe was een man die toen de politiek al een tijdje vaarwel had gezegd. Maar een kalme exit was hem niet gegund. Plots moest hij als federaal minister vol aan de bak in de grootste gezondheidscrisis in honderd jaar.
In zijn boek En Nu is het Oorlog vertelt Philippe in een soort van dagboekstijl over zijn ervaringen als minister in de beginweken en beginmaanden van de coronacrisis. Over hoe hij als biotechnicus een brug probeerde te slaan tussen politiek en wetenschap. We lezen over onduidelijke regelgeving, institutionele chaos en veel te trage beslissingsprocessen. Ook de obsessie van de media met de politique politicienne krijgt een veeg uit de pan.
Permanente improvisatie
Philippe eindigt zijn boek met een pleidooi voor een overheid die uitblinkt in haar kerntaken. Niet relance, maar een écht hervormingsplan zou prioriteit nummer één moeten zijn. Net als het LVV is Philippe kritisch voor het vastgeroeste land dat België is. Geen enkele politieke partij slaagt erin een momentum te creëeren voor een grote hervorming. Ook het Vivaldi-regeerakkoord is het zoveelste teleurstellende Belgische compromis geworden. We draaien eindeloos rondjes in een land dat op veel vlakken mentaal de 21e eeuw nog niet heeft betreden. De Belgische politiek is permanente improvisatie.
Het is daarom hoogtijd om het narratief te wijzigen. Geen staatshervorming meer waarbij geld wordt doorgesluisd naar het zuiden van het land in ruil voor meer Vlaamse bevoegdheden. Bij de volgende staatshervorming moeten we in de eerste plaats een kerntakendebat voeren, en vervolgens bepalen op welk niveau die taken het best vervuld worden.
Herstel band tussen burger en politiek
De analyses en kritieken die Philippe in zijn boek naar voor schuift, zijn zeker treffend en pertinent. Persoonlijk wil ik daar echter een kritiek aan toevoegen. Namelijk een kritiek op de te grote rol die de uitvoerende macht kreeg in deze crisis. Het parlement, de mensen waarvoor wij kiezen, werd volledig in de schaduw gesteld door een alomtegenwoordige uitvoerende macht. Een afwezig parlement, apathische burgers en een dalend vertrouwen in onze politieke instellingen creëeren een ideale storm waarin vrijheidsbeperkende maatregelen makkelijker kunnen worden doorgedrukt.
We zien vandaag, met de nieuwe coronamaatregelen, hoe verregaande vrijheidsbeperkingen met een vingerknip doorgeduwd worden. Vervreemde burgers staan erbij en kijken ernaar. We moeten hier absoluut waakzaam voor zijn. De band tussen burger en politiek moet dringend hersteld worden. Een eerste stap zou een herwaardering van het parlement kunnen zijn, een herwaardering van het democratisch debat, een herwaardering van de rol van onze volksvertegenwoordigers.
Philippe wordt door veel politieke analisten beschouwd als een zeldzaam lichtpuntje binnen de politieke klasse die het virus moest bestrijden. Het is ironisch te moeten vaststellen dat de best presterende minister een afscheidnemend politicus was, een politicus die geen angst meer moest koesteren voor de kiezer. Dat is alarmerend. Philippe stond en staat bekend als een gedegen politicus, het typevoorbeeld van de zogenaamde dossiervreter. De politique politicienne is nooit aan hem besteed geweest. Strategisch zaken lekken naar de pers of eindeloos gespin behoren niet tot zijn politiek DNA. Volgens sommige waarnemers moet je echter dat politieke spel, dat meedogenloze, in de vingers hebben om een toppoliticus te zijn. En dat, beste vrienden, moet ons zorgen baren.
Minder overheid én betere overheid
Het is hoog tijd voor bezinning en actie. België is een hardnekkige particratie waar een klein groepje politici alle belangrijke beslissingen neemt. Die particratie overvleugelt vaak de administraties en is vooral bezig met de waan van de dag en de korte termijn. België was daardoor niet voldoende voorbereid op de coronacrisis.
Dat onvermogen om zaken aan te pakken, blijft niet beperkt tot corona. Ons land slaagt er ook al jaren niet in om belangrijke dossiers op te lossen. Pensioenen, klimaat, onderwijs, begroting, allen smeken ze om daadkrachtig optreden. Het LVV pleit niet alleen voor een ontvetting van de staat, maar ook voor een herwaardering van de staat. Minder overheid én een betere overheid.
Philippe looft in zijn boek terecht de inzet en competentie van vele personen binnen de administraties, het leger en de private sector. Laat dit een les zijn voor de toekomst: minder particratie en politique politicienne, maar meer beleid gebaseerd op data en langetermijndenken, meer respect voor de expertise van de administratie én een parlement dat zijn controlerende rol ten volle vervult.
Op 28 oktober stelden Philippe De Backer en Ertsberg het boek En nu is het oorlog voor op een boekvoorstelling in het Zuiderpershuis (Antwerpen), in samenwerking met het Liberaal Vlaams Verbond, het Humanistisch Verbond en het Provinciaal KaderInstituut. LVV-voorzitter Thibault Viaene verwelkomde het publiek met bovenstaande woorden.
