Marius Meremans: ‘Literatuur is een ambassadeur voor taal en cultuur’

Literatuur Vlaanderen, de organisatie die werkt rond auteurs, vertalers en uitgevers, vraagt aan de Vlaamse overheid extra steun voor het literaire middenveld. Volgens Marius Meremans, Vlaams volksvertegenwoordiger voor de N-VA en ondervoorzitter van de commissie Cultuur, is dat een legitieme vraag. ‘Extra financiële middelen zijn broodnodig voor het literaire landschap.’ In deze Ertsberg-podcast geeft Meremans meer uitleg over het belang van een duurzaam literair middenveld.

Vlaamse dotaties aan Literatuur Vlaanderen

Literatuur Vlaanderen krijgt een dotatie van de overheid via een beheersovereenkomst. De organisatie deelt werkbeurzen uit, promoot Vlaamse auteurs in het buitenland en probeert bruggen te bouwen tussen Vlaamse auteurs en uitgeverijen. In 2021 bedroeg de dotatie voor Literatuur Vlaanderen 8.748.581 euro. Daarmee werden zes organisaties gesteund en werd 2.380.538 euro rechtstreeks in de makers op het terrein geïnvesteerd.

De budgetten voor de komende periode 2023-2027 moeten nu worden vastgelegd, maar net daar knelt het schoentje. Door het jarenlang uitblijven van een indexering worden de kosten aan personeel en werking in verhouding steeds groter, waardoor er minder middelen vrij blijven om te investeren op het terrein. De financiële noden zijn dus groot. ‘Vooral het literaire middenveld onder de vorm van verschillende organisaties moet in stand worden gehouden, omdat dit voor rijkdom zorgt.’ Het middenveld moet wel beheersbaar blijven, benadrukt Meremans.  

Literair aanbod, een taak van de overheid?

Volgens Meremans is het ondersteunen van het literaire aanbod in Vlaanderen zeker een taak van de overheid. Hij verwijst hierin naar de gereglementeerde boekenprijs, die de rijkdom van het literaire aanbod in stand houdt en boekhandelaars ondersteunt. ‘De afwisseling tussen grote en kleine spelers is belangrijk.’ De overheid moet niet in de plaats treden van de private sector, maar moet wel voor aanmoediging zorgen en zaken in beweging brengen, zegt Meremans. ‘Literatuur is een ambassadeursproduct voor Vlaanderen en verdient de nodige ondersteuning.’ Via literatuur worden taal en cultuur ondersteund, het loont de moeite om hierin te investeren als overheid. 

Het verdwijnen van de boekenbeurs

Er komt dit jaar geen Boekenbeurs in Antwerpen. Na het faillissement van Boek.be kwam er nog een kleinschaliger evenement: ‘LEES! Het boekenfestival.’ Maar ook dat wordt nu na één editie stopgezet. Volgens organisator Easyfairs is de verdeeldheid binnen de sector te groot. De Boekenbeurs is een evenement georganiseerd door de private sector, Meremans benadrukt dat het dus echt wel nodig is om alle spelers rond de tafel te krijgen. De overheid kan hierin een bemiddelende rol spelen en pogingen ondernemen om iedereen op dezelfde golflengte te krijgen. Dat zal echter niet meer voor dit najaar zijn. 

De jeugd en de leeskriebels 

De jeugd leest steeds minder boeken. Het vraagt een volgehouden inspanning om de jeugd opnieuw te motiveren om meer te lezen, zegt Meremans. ‘Een leesoffensief over verschillende domeinen heen kan voor een kentering zorgen.’ Bovendien is het belangrijk om heel jonge kinderen al in contact te laten komen met boeken. Via het onderwijs moet er sterk ingezet worden op dit leeroffensief. Leerkrachten moeten de liefde voor boeken doorgeven aan hun leerlingen, vindt Meremans. Aanhoudende inspanningen lonen, maar ook de leesvaardigheid van leerlingen moet aangepakt worden. ‘Jaar na jaar gaat de leesvaardigheid achteruit. Dat zijn alarmbellen, daar moet iets aan gedaan worden.’