- CATEGORIEËN
Ivan De Vadder: ‘Meer emotie nodig om vertrouwen in politiek te herstellen’
De burger is het vertrouwen in de politiek verloren. De kloof tussen de Dorpstraat en de Wetstraat is groter dan ooit. Al 30 jaar, sinds die beruchte Zwarte Zondag in 1991, slaagt niemand erin die kloof ook maar een beetje te dichten. In Wanhoop in de Wetstraat, dat in september 2022 verschijnt bij Ertsberg, beschrijft politiek journalist Ivan de Vadder hoe de verwoede pogingen van de politiek om dichter bij de burger te staan, telkens op niets uitdraaien. Wat moet er volgens hem dan wel gebeuren?
Pleidooi voor een eerlijke politiek
Wanhoop in de Wetstraat is niet De Vadder eerste boek. Twaalf jaar geleden al, in 2010, schreef hij het boek Pleidooi voor een eerlijke politiek, ontstaan uit een gevoel van verontwaardiging tegenover het politieke milieu.
Dat jaar, 2010, viel de regering en kwamen er nieuwe verkiezingen, brengt De Vadder in herinnering. Partijen kwamen met allerlei voorstellen om de kloof met de kiezer te dichten. Bijvoorbeeld het voorstel om politici te verbieden op meerdere lijsten tegelijk te staan. Zo was er bijvoorbeeld Jean-Marie Dedecker, die door op drie lijsten te staan, twee opvolgers het Europese en Vlaamse parlement inloodste. ‘In Wetstraattermen heette dat kiezersbedrog.’ Politieke partijen beseffen intussen dat ze hier iets aan moeten doen en dat ze kiezers terug meer vertrouwen moeten geven in de politiek.
Vraag aan Vlamingen wat ze het belangrijkste concept vinden in de politiek, dan is het antwoord meestal ‘eerlijkheid’. Niet bekwaamheid, maar eerlijkheid moet voor kiezers centraal staan in de politiek. In zijn eerste boek deed De Vadder al enkele concrete voorstellen om de politiek eerlijker te maken, in Wanhoop in de Wetstraat gaat hij daarop verder.
Waar staan we vandaag met de ‘kloof’, in vergelijking met twaalf jaar geleden? Die lijkt eerder nog te verbreden: we staan nog verder verwijderd van een oplossing. Het politieke centrum staat onder druk, terwijl iedereen juist van het centrum oplossingen verwacht, merkt De Vadder op. Het vormen van regeringen duurt steeds langer, wat zowel bij de kiezer als bij politici tot wanhoop leidt. ‘Politieke partijen die jarenlang de leiding namen, staan steeds minder sterk en dreigen zelfs te verdwijnen.’
Oplossing in zicht?
Al 30 jaar lang komt de politiek met het ene voorstel na het andere: stemrecht op 16 jaar, afschaffing van de Senaat, enzovoort. Elk regeerakkoord verwijst telkens weer naar het doel om de kloof te dichten. En toch blijft de kloof grotendeels stabiel. Conclusie? Al die voorstellen brengen weinig soelaas. Maar als de burger deze maatregelen niet lust, wat werkt er dan wél?
Het valt De Vadder op dat al deze maatregelen zeer rationele voorstellen zijn. ‘Typisch voor politiek,’ analyseert hij. Emotionele oplossingen, zoals het verminderen van de parlementaire lonen in crisistijden, zouden meer kunnen bijdragen, volgens De Vadder. Ook de algemene houding van politici en het nemen van politieke verantwoordelijkheid — zonder dat dit eerst moet worden afgedwongen — kan het vertrouwen in de politiek een boost geven. Verder moet er meer politieke hygiëne zijn, vindt De Vadder: politici van een regeringspartij die meestappen in een betoging tégen de eigen regering, dat kan niet.
Falende overheid en falende politiek
Zit de politiek met een probleem omdat de overheid faalt? Er gaan steeds meer stemmen op voor een kerntakendebat, omdat onze overheid te groot geworden zou zijn. De Vadder denkt niet dat daar hét probleem zit: een kerntakendebat duikt in de ideologie van partijen en kiezers. Wie zich politiek links van het centrum plaats, zal ook anders naar het kerntakendebat kijken dan iemand die eerder rechts is. Onderzoek toont ook aan dat de ideologische kloof gedicht wordt wanneer de voorkeurspartij van kiezers wordt vertegenwoordigd in de regering.
‘Het probleem zit bij de emotionele houding van de politici,’ concludeert De Vadder. Hij stelt vast dat de particratie ons parten speelt bij het dichten van de kloof tussen politiek en burger.
Wanhoop in de Wetstraat is nu al te bestellen in de Ertsbergwinkel.