Globalisering ontmoet grenzen: een gesprek met Mark Elchardus

In zijn nieuwste boek ‘Over Grenzen‘ verkent socioloog en professor Mark Elchardus de complexe dynamiek tussen globalisering en de roep om deglobalisering. Elchardus argumenteert dat grenzen niet alleen fysieke barrières zijn die territoriale soevereiniteit markeren, maar ook cruciale functies vervullen in het handhaven van nationale en internationale veiligheid.

Volgens Elchardus bevinden we ons in een historische cyclus waarbij de wereld verschuift van een periode van intensieve globalisering naar een fase waarin grenzen en nationale autonomie weer aan belang winnen. Deze verschuiving wordt mede veroorzaakt door recente wereldwijde crises, zoals de financiële crisis van 2008 en de COVID-19 pandemie, die de risico’s van economische interdependentie hebben onderstreept.

Technologie speelt een dubbelrol in deze ontwikkelingen; het faciliteert zowel de afbraak van grenzen als hun versterking door middel van bijvoorbeeld cybersecurity. Elchardus benadrukt dat een te snelle deglobalisering economische achteruitgang kan veroorzaken, maar wijst ook op de gevaren van een ongecontroleerde globalisering.

Hij pleit voor een strategische autonomie voor Europa, waarbij de nadruk ligt op technologische onafhankelijkheid en economische groei. Dit vereist een aanpassing van het onderwijs om toekomstige generaties voor te bereiden op de technologische eisen van morgen.

Elchardus beschrijft grenzen als een ‘gezonde huid’ die beschermend maar permeabel is, en benadrukt het belang van een evenwichtige benadering die zowel openheid als beveiliging waarborgt. ‘Over Grenzen‘ biedt een reflectie op de hedendaagse en toekomstige uitdagingen van globalisering en de fundamentele rol van grenzen in het vormgeven van onze wereldorde.