‘De wereld van Clovis’ en de mythe van de Germaanse Volksverhuizingen: auteurslezing Leuven
Uitgeverij Ertsberg en het Nederlands Klassiek Verbond (NKV) nodigen u graag uit op een auteurslezing over het boek De wereld van Clovis. De val van Rome en de geboorte van het Westen van dr. Jeroen W.P. Wijnendaele.
De vijfde eeuw van onze tijdsrekening staat nog steeds geboekstaafd als een der meest turbulente periodes uit de Europese geschiedenis. Het Romeinse Rijk zag haar heerschappij in het westen ten onder gaan. Op de vooravond van de zesde eeuw waren in de plaats daarvan vorstendommen gekomen geleid door figuren die in Romeinse bronnen als ‘barbaren’ geklasseerd staan, zoals dat van Vandalen in de Maghreb, Ostrogoten in Italië of dichter bij huis de Franken (waarvan Clovis’ vader in Doornik begraven werd). Tot op vandaag gebruiken veel handboeken, zowel voor het secundair onderwijs als universitair niveau, het concept van ‘Grote Volksverhuizingen’ om het ontstaan van deze vorstendommen te duiden, waarbij de gemeenschappen die aan de wieg hiervan stonden als ‘Germanen’ geklasseerd worden. Dergelijke migraties worden ook meteen als hoofdoorzaak aangeduid voor de desintegratie van west-Romeins keizerlijk bestuur. Oftewel: ‘de val van Rome’. Vandaag maken vele politici en columnisten dan ook gretig gebruik hiervan om causale verbanden te leggen tussen migratie en actuele problematieken.
Deze lezing zal trachten het concept ‘Grote Volksverhuizingen’ naar de prullenbak van de geschiedenis te verwijzen, ons gebruik van de term ‘Germaans’ te problematiseren en een alternatief te bieden om de dubbele dynamiek van ‘de val van Rome’ en de geboorte van Clovis’ wereld te duiden.
Over het boek
Wat gebeurt er als de wereld die mensen eeuwenlang gekend hebben voorgoed verandert? Vierhonderd jaar lang was het Romeinse Rijk de enige entiteit die heerste over West-Europa. Maar doorheen de vijfde eeuw van onze tijdsrekening verdween dat Imperium in Gallië en de Lage Landen. In de plaats daarvan kwamen tal van nieuwe vorstendommen. Onder hen bevonden zich diverse Frankische krijgsheren die voor het Romeinse Rijk al enkele eeuwen fungeerden als boemannen, barbaren, maar ook bondgenoten.
In De wereld van Clovis verhaalt Jeroen Wijnendaele hun moeizame ontstaansgeschiedenis. Hij neemt de lezer mee in het kielzog van Frankische krijgers, Romeinse schrijvers en Gallische heiligen. We leren hoe een obscure jongeman genaamd Clovis erin slaagde op amper één generatie tijd met bloed en staal een nieuw domein te verwerven van de Noordzee tot de Pyreneeën. Daarmee creëerde de Frankische vorst als eerste een duurzame politieke ruimte, los van de mediterrane wereld die altijd al het referentiepunt was geweest in de klassieke oudheid.
Wijnendaele doorprikt mythes die doorleven tot vandaag zoals ‘de grote volksverhuizingen’ of Clovis’ status als ‘eerste katholieke koning van Frankrijk’. Veel doorslaggevender is dat we met Clovis het geboorteproces zien van het Westen en van de middeleeuwen.
Clovis is een icoon uit onze vaderlandse geschiedenis maar Wijnendaele toont aan dat het allemaal veel ingewikkelder, en dus ook interessanter was dan de mythevorming. — prof. Jan Dumolyn, hoogleraar Middeleeuwse Geschiedenis en samensteller De canon van Vlaanderen
Over de auteur
Jeroen W.P. Wijnendaele (1984) is historicus aan de Universiteit van Bonn en verbonden aan het Ghent Centre for Late Antiquity (UGent). Hij is gespecialiseerd in de geschiedenis van het Laat-Romeinse Rijk, waarover hij menig internationale publicatie schreef. Voor het grote publiek schreef hij eerder Romeinen en barbaren (2013).
