Carl Devos: ‘Een zomerakkoord is beter dan nog twee jaar verder aanmodderen’

Al weken- en zelfs maandenlang verkondigt Carl Devos hetzelfde in zijn columns: de federale regering werkt niet zoals die zou moeten werken en de ambitie staat op een laag pitje. Kan een zomerakkoord oplossingen bieden? In deze podcast geeft Carl Devos meer uitleg. 

Bezorgdheid of cynisme?

In zijn column in Knack schreef Peter Casteels dat Carl Devos al wekenlang dezelfde opinies publiceert wanneer het over de federale regering gaat. Casteels benadrukte dat Carl Devos veruit de beste politieke analist is in Vlaanderen, maar dat zijn steeds terugkerende opinie over de gang van zaken op het federale niveau getuigt van een licht cynisme.

Devos is het hier niet helemaal mee eens en benadrukt niet cynisch te worden. Dat de federale regering niet werkt zoals het zou moeten, weten we ondertussen allemaal, zegt hij. Maar dat betekent niet dat de verkiezingsuitslag al vastligt. ‘Als er een aantal zaken wijzigen, is er nog steeds een goede afloop mogelijk.’ Devos is dus niet cynisch, maar bezorgd.

Er zit inderdaad herhaling in zijn columns, maar dat ligt aan de werkelijkheid. Niet aan Devos zelf. Er zijn dossiers die compleet zijn vastgelopen op het federale niveau. Daarom is het belangrijk om de pen vast te houden. 

Doorstart voor Vivaldi 

Devos is voorstander van een doorstart van de federale regering waarin er nog akkoorden worden gemaakt in een aantal belangrijke dossiers. ‘Op die manier is er nog beleid en daadkracht mogelijk op het einde van de legislatuur van deze regeerperiode.’ Kiezers zullen na een doorstart meer overtuigd zijn om voor een meerderheidspartij te stemmen dan wanneer ze blijven aanmodderen. De Vivaldi-regering kan onmogelijk nog twee jaar verder doen zoals ze nu bezig zijn en elkaar voortdurend de loef afsteken. Het idee van een groot zomerakkoord kan hopelijk het tij keren, al is Devos er niet van overtuigd dat de werven die nu voorliggen voldoende ambitieus zijn. Er zit een stuk in over de arbeidsmarkt en pensioenen, maar onvoldoende om voor de hervormingen te zorgen die we nodig hebben. 

Is een zomerakkoord dan een herziening van het regeerakkoord? Devos vindt van niet, aangezien het niet alle punten uit het regeerakkoord vernoemt. Indien men dat wel zou doen, ligt alles opnieuw op tafel. Sommige politici pleiten voor een volledige herziening van het regeerakkoord, maar volgens Devos zal dit niet gebeuren omdat alles dan opnieuw moet onderhandeld worden. ‘Het idee om het regeerakkoord te herschrijven is echter niet zo gek.’ Het huidige regeerakkoord is snel onderhandeld, heel beknopt en geschreven in een andere tijd. 

Wat met de Vlaamse regering?

De Vlaamse regering draait beter dan Vivaldi, maar bereikt niet wat ervan verwacht werd, zegt Devos. ‘Ook de Vlaamse regering is geen walhalla van goed bestuur.’ Het stikstofdossier heeft de pijnpunten in de Vlaamse regering blootgelegd. Bart De Wever zag een coalitie tussen N-VA, Open Vld en CD&V lang als zijn droomcoalitie maar ook de regering Michel heeft niet bereikt wat ervan verwacht werd. ‘De fiscale hervorming is blijven steken in de taxshift en heel wat andere werven zijn onaangeroerd gebleven.’ 

Op het Vlaamse niveau zal er geen zomerakkoord komen. Er is al een krokusakkoord waar dossiers zoals het stikstofakkoord en de bouwshift werden verduidelijkt. Op korte termijn naar een zomerakkoord overgaan zou slechte reclame zijn, omdat het dan lijkt alsof de regering van de ene in de andere crisis rolt. 

Kieswethervorming 

Een belangrijke vraag na 2024 zal zijn of er een sanering van het partijlandschap moet komen via een kieswethervorming. Niemand gelooft in vrijwillige fusies tussen partijen en gemeenten, zoals dat nu gebeurt. We moeten terug naar een partijlandschap met 2 tot 3 grote partijen die stevig in het zadel zitten, waardoor ze risico’s durven nemen en een langetermijnvisie kunnen uitwerken. ‘Nu vertonen heel wat partijen risicovermijdend gedrag en verkeren ze in een overlevingsmodus, uit angst om nog meer kiezers te verliezen.’ Een hervorming van het partijlandschap via een kieswethervorming moet zorgen voor grotere en stabielere formaties met een langetermijnvisie, aldus Devos. 

Hoe moet die kieswethervorming er dan uitzien? Hij denkt aan een meerderheidsstelsel, in plaats van het zeer proportionele stelsel dat we nu hebben. Wij hebben een cultuur van proportionaliteit, dus een meerderheidsstelsel zal nooit even ver gaan als in het Verenigd Koninkrijk. Tussenvormen zijn wel mogelijk. In de Wetstraat gaan er steeds meer stemmen op om naar grotere kieskringen te gaan, in plaats van louter de provinciale zoals we nu kennen. Provinciale kieskringen kunnen dan gecombineerd worden met een grotere Vlaamse kieskring of zelfs een federale kieskring.